विकास १

हाम्रा विकास समस्या

म 'विकास किन भएन ?' भनेर अतित सम्झेर रुवाबासी गर्नु भन्दा 'विकास गर्न के गर्नु पर्छ ?' भनेर छलफल गर्न उचित ठान्छु किनकि हाम्रो भविष्य वर्तमानको गतिविधिमा निर्धारित हुन्छ अतितको कथाले होइन ।

विकासको थालनी त्यसै हुदैन । त्यसका लागि पूर्वाधारहरूको आवश्यकता पर्छ । विकासको लागि राज्य वा अरूबाट लगानी आवश्यक हुन्छ र बिनापूर्वाधार लगानी आउदैन । नेपालको समस्या पूर्वाधार अनुपस्थितिको समस्या हो ।

१.शान्ति सुरक्षा
माओवादीको द्वन्दले देशभरि नै असुरक्षाको स्थिति पैदा भएकोले नयाँ उद्योग त स्थापना भएनन् नै पुराना पनि पलायन भए । अहिले स्थिति सुध्रिए पनि यदाकदा सशस्त्र आतंकवादी समूह देखा पर्छन् जो सबल सरकारले चाहदा निमिट्यान्न पार्न सक्छ ।

२.सुशाशन
विकासउद्योग संचालनको लागि चाहिने दोश्रो पूर्वाधार सुशाशन हो । अघिल्लो शान्तिकालमा यही सुशाशनको अभाव नै मूल कारण हो विकास नहुनुको । कुशाशनले जहिले पनि विकास प्रयासलाई हतोत्साहित गर्यो । विकासउद्योगका निम्ति एक द्वार प्रणाली कायम गरेर भ्रष्टाचारी र बलशाली   गुण्डाहरू माथि कानुनको बल प्रयोग गर्नु अत्यावश्यक हुन्छ ।

३.भौतिक पूर्वाधारहरू
विकासउद्योग स्थापनाका निम्ति बाटो, पानी, उर्जा र संचार अती आवश्यक पूर्वाधार हुन् । नेपालमा अहिले बाटो कच्ची नै सही धेरथोर पुगि सकेकाले हाललाई तिनको सुधार मात्र आवश्यक हो । संचार तारविहीन उपलब्ध छ जहीतहीँ । पानी नेपालको निम्ति समस्या होइन । उद्योग आफैले पनि व्यवस्था गर्न सक्छन् यसको । पूर्वाधारमा हामीले भोगिरहेको दुर्दशा उर्जाको  हो ।

आजको स्थितिमा सुशाशन र उर्जा दिने हो भने उद्योग स्थापित हुन थाल्छन् । सरकार दृढनिश्चय, निस्पक्ष र निस्वार्थ भएर लाग्ने हो भने यी समस्या पनि समाधान हुन्छन् । हामीले त आवाज उठाउने  हो मात्रै हो, निर्णय त शाशनाधिकारीहरूको हो । टाढा जानै पर्दैन । सुशाशन थालनीको निम्ति बिहारका नितिस कुमारलाई र उर्जाका निम्ति गुजरातका नरेन्द् मोदीलाई उदाहरण लिए हुन्छ ।