बिजुलीको कथा

४० को द्शकको शुरूतिरको कुरा हो । संखुवासभाको सदरमुकाम खाँदबारीको म बसेको होटलबाट तल झर्दा एक जना महानुभाव मलाई कुरेर ब्सेको कुरा होट्लमालिकले सुनाएर मसँग चिनापर्ची गराए । म बिजुली इन्जिनियर भएकोले उनको भर्खर खाँदबारी पुगेको बिजुलीले चल्ने कुटानीपिसानी मिल चल्न नसकेको कुरा सुनाएर हेरिदिन अनुरोध गरे।हाम्रो व्यवशायमा एउटाले गरेको काममा अर्कोले गएर हात हाल्न हुदैन। मेसिन जडानगर्नेलाई नै भन्नोस्" भन्दा "वहाले त मबाट हुदैन, अरूलाई लगाउनोस्" भन्नुभएको छ भन्दा मैले हेरिदिएँ। कुरा तारजोडाइको सामान्य डेल्टा/वाइको गल्ती रहेछ। मैले चलाई दिएँ र उनले आफ्नो १०/१५ हजार जोगियो भनेर धन्यवाद दिए।कुरा त्यतिमा नै सिद्धियो ।

आज मैले मुगुक १९ लघुजलविद्युत बन्द भएको समाचार पढेपछि त्यो घटनालाई सम्झेँ।कसैको सहयोग वा एक समूहको एक पल्टको जोशबाट निर्माण भएका ती लघुउत्पादक नियमित प्राविधिक सम्भार र मर्मत बिना चल्न नसक्नु स्वभाविक हो किनकी महंगो मर्मत र सम्भारखर्छ ती ३ देखी १३ कि.वा. सम्मका उत्पदकले धान्न सक्ने कुरा थिएन।मेरै गाउँ छेउमा पनि ३० को द्शकमा दिउसो घट्ट र राति बत्ती बाल्ने काम पनि भएको हो । चलुन्जेल चल्यो। बिग्रेपछी गयो ।लघुउत्पादनका योजनाहरू यस्तै झोलाका खोला हुन।

जलस्रोत छ, बिजुलीको पैसा तिर्न जनता तयार छ तर बिजुली छैन।बिजुली बिना आजको युग चल्दैन ।शिक्षा चल्दैन, स्वास्थ्य चल्दैन, उद्योग चल्दैन।अरू त अरू घिटघिट हुदा सास फेर्न चाहिने हावा चल्दैन, प्राणधारक पानी चल्दैन, जीवन धान्ने खाना पनि चल्दैन। अपार जलस्रोत हुने देशमा जलुत्पादन वितरणको विज्ञ योजनकार टोली हुन सक्नु पर्थ्यो त्यो छैन। चन्द्रज्योती भन्दा कति अघि छौ त हामी अहिले ? १०० मेगावाटको जलविद्युत निकाल्ने योजनाकार र निर्माणकर्ताको टोली कहाँ छ? मुगुवासीको  रुवाई हामी बुज्छौं, कसरी ?राजधानी जस्तो ठाउको दैनिक १६ घण्टे सकृयतामा ४ घण्टा बिजुली पाउछौँ त जेठामामाको भांग्राको धोती कान्छामामाको के गति ! हुने नै भयो ।