मेरो टोल(कविता)

विचित्रको छ मेरो टोल

काष्ठमण्डपको सत्र किलोमिटर टाडा मेरो गाउँले टोल

आफूलाई सहरिया दावी गर्छ र

ऊभन्दा सात किलोमिटर परकोलाई

'पाखे' र 'गाउँले' भन्दै हेला गर्छ ।

"ताजा दुध खानु पर्छ" भन्दै गाई पाल्छ मेरो टोल

धुलौटे सडकमा गाई लखेट्छ र

थकाइ मार्ने सहरिया पारामा

एक गिलास चिया तान्न भ्याउछ

"पढेलेखेका मुर्ख र स्वार्थी हुन्छन्" भन्दै

हावादारी कथा सुनाउन पाउछ ।

आठफुटे गल्लीलाई 'सडक' भन्छ मेरो टोल

सडकमा टाँसेर दरबार हाँक्छ

आफूले जमीन छोडेन त के भयो ?

छिमेकी बारीको माटो ताक्छ

छतको बोरामा त्यही माटो भरेर

तरकारी खाने आशा राख्छ ।

मरेको कुकुर खोला किनारा फ्याक्छ मेरो टोल

त्यही नजिकै खसी काटी भाग लाग्छ

हड्डीको आशामा एक हुल कुकुर एकातिर

मासुको भाग लिन मेरा टोले अर्कोतिर

ताजा हड्डी र ताजा मासुको लागि

तानातान र लुछाचुँडी हुन्छ दुवैतिर ।

डेढ हात गहिरोमा दुई हात जग खन्छ मेरो टोल

करङजस्ता डण्डी देखाई 'बलिया छन्' भन्छ

र पाहुना आउदा धाक पनि दिन्छ -

"पाँचतले घर यो मेरो पिलरमा अडेको छ

रङ र बुट्टा नै, हेर न, कति धेरै भरेको छ ।"

सडक मिचेर मन्दीर बनाउछ मेरो टोल

साझा सम्पत्ती ऊ सबै आफ्नै ठान्छ

अर्काले फूलाएको फूलको थुँगा

अप्ठ्यारो नमानी चुँड्न जान्छ

कसैले 'हुदैन' भनोस् मात्रै

'पापी' र 'नास्तिक' भन्दै उसको सातो खान्छ ।

खुलानालामा मलमुत्र बग्छ मेरो टोलमा

झिँगा त्यही आफ्नो घर बसाउछन्

दुई मिटर परको खुला मासु र माछा पसलमा

माइत मावल झैँ झिँगाहरू धाउछन्;

एक लत्को सिँगान नालापारी फाल्छ पसले साहु

दौराको फेरले हात सफा पार्छ

त्यही हातले मासु समाएर

आधा गर्छ टुक्रा पार्छ

आपत्ती छैन कसैलाई पनि

सबैलाई मासु किन्नमा नै हतार छ ।

आफ्नो चोरिए चोरिएको ठान्छ मेरो टोल

अर्काको चोरिए 'लिनेको भुल' भन्छ

बाटोमा केही भेटियो भने

'कस्को ?' भनी सोध्दैन ऊ

भेटेकोमा आफ्नो हक ठान्छ

सरासर उसको खल्तिमा जान्छ ।

मेरो टोलको आफ्नै नियम छ

धारणा पनि उसको आफ्नै छ

त्यसैले पनि ठान्दछ ऊ -

ऊ जति विज्ञ कोही होइन

ऊ जति सन्त अर्को छैन र

अरूलाई गन्दै गन्दैन ।

नैतिकताको भाषण दिन्छ मेरो टोल

आफूलाई चरित्रवान र अरू सबै नैतिकहीन ठान्छ

'स्वर्ग नै हो' भन्छ मेरो टोललाई

र आफूलाई इन्द्र नै मान्छ

विचित्रको छ मेरो टोल

यसको त आफ्नै इज्जत र सान छ ।

राम दाहाल

जोरपाटी, काठमाडौँ

२०७० वैशाख ४