टिप्पणी ‍- ११

देशाटन

उहिले राजा, महाराजाहरू आफ्ना प्रजाको राय बुझ्न देशाटनमा निस्कन्थे रे । श्री ३ जुद्ध शमशेर राणा पनि निस्कन्थे रे त्यसरी नै । जहाज थिएन, हेलोकोप्टर थिएन । नेपालखाल्डो बाहिर जाने गाडीको बाटो पनि थिएन । त्यसैले सिंहदरबारबाट निस्केर नयाँसडक, जुद्धसडक, इन्द्रचोक, असन, घण्टाघर, भद्रकाली हुदै जनताको पिरमर्का बुझेर फेरि सिंहदरबार फर्कन्थे रे । बाटोमा कोही ‘अन्याय भयो, सरकार !’ भन्दै तेर्सिन आए त्यही थलोमा इन्साफ पनि दिन्थे रे । राजा महेन्द्र त त्योभन्दा अझ अगाडि बढ्दै पल्टन र लावालस्कर सहित पुँडे घोडामा चडेर पूर्व-पश्चिम गर्ने गर्थे । उनको न्यायको शैली पनि जुद्धशमशेरकोभन्दा त्यति फरक थिएन । मुसुमुसु हाँस्दै राजा विरेन्द्र हिडे बाबुकै बाटोमा र गम्भीर भएर ‘बुझेँ, बुझेँ’ भन्दै ज्ञानेन्द्रले पनि समाए त्यही बाटो । जुन गरिब र निमुखाले राजाहरूको दर्शन पाए, तिनीहरूको खुशियाली आजका हाम्रा प्रधानमन्त्रीको दर्शनभेट पाउने मानसिं सार्कीकोभन्दा कम थिएन । लाखौँलाख रुपया हावामा उडाए राजाहरूले उपलब्धिविहीन आफ्ना सवारीहरूमा र कसैले प्रश्न पनि उठाएन किनकि उनीहरू महासामन्त थिए र महासामन्तहरू शाशनमा आफ्नो पकड कायम राख्न आफ्ना आसेपासेलाई राज्यको सम्पत्ती र आफ्नो भरोसा बाँड्दै हिड्नु सामन्त परम्परा हो । बाबुराम महासामन्त नभएर के भयो ? सामन्तका सन्तान त हुन् उनी । कान्छी मुखेनीका छोरा, छोटे सामन्त । । बाबुरामले राजा महाराजाहरूले जस्तै जनताको राय बुझ्न घरदैलोमा जानु पर्ने आवश्यकता थिएन तर उनी गए राजा महाराजाको जस्तै सामन्तीशोख पुरा गर्न र जुद्धशमशेरले जस्तै थलाका थलैमा न्याय पनि दिए होलान्, राजा विरेन्द्रले जस्तै मुसुमुसु हाँसे पनि होलान् र राजा ज्ञानेन्द्रले जस्तै ‘बुझेँ, बुझेँ’ पनि भने होलान् । मानसिं सार्कीजस्ताले यो भ्रमणले के पाए बाबुरामसँगको दर्शनभेट बाहेक ? कसैले भनेको छैन तर त्यो भ्रमणमा लागेको १५।२० लाख रुपयाँ २।४ वटा मानसिंका परिवारको जीवन सुधारिएर यताबाट उता हुन सक्थ्यो तर यो कुरा बुझुन् कसरी बाबुरामले ? सामन्तहरू जनतालाई आफ्नो सत्ताको गोटीभन्दा ठुलो ठान्दैनन् । नेपाली माओवादी नेतृत्व पनि त सामन्तवादी समूहको उपज त हो ।